ਜਾਣੋ ਕਿਉ ਹਿਟਲਰ ਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੁਰਾਲੀ ਸ਼ਹਿਰ ? ਇੰਨਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਰਿਹਾ ਮਸ਼ਹੂਰ

ਜਾਣੋ ਕਿਉ ਹਿਟਲਰ ਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੁਰਾਲੀ ਸ਼ਹਿਰ ? ਇੰਨਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਰਿਹਾ ਮਸ਼ਹੂਰ

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ 25 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਰੋਪੜ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਕੁਰਾਲੀ ਸ਼ਹਿਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰਖੀਆਂ ‘ਚ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਵੰਡ ਦੌਰਾਨ ਲੱਗਭਗ 60,000 ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਕੈਂਪ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰੋਪੜ ਅਤੇ ਖਰੜ ਸਬਡਵੀਜਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਆਪਣੇ ਹਕੀਮਾਂ, ਸਾਧੂਆਂ, ਮੇਲਿਆਂ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਭਰਤੀ ਕੇਂਦਰ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਹਿਟਲਰ ਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕੁਰਾਲੀ ; ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ( 1939 – 45 ) ਦੌਰਾਨ ਕੁਰਾਲੀ ਸ਼ਹਿਰ ਅੰਬਾਲਾ ਛਾਉਣੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤੀ ਫੋਜ ਦਾ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭਰਤੀ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਜਰਮਨ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਔਡਲਫ ਹਿਟਲਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਜੰਗੀ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਲਈ ਤਾਂ ਇੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਲੜਾਕੇ ਕੁਰਾਲੀ ਭਰਤੀ ਕੇਂਦਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਹਿਟਲਰ ਨੇ ਕੁਰਾਲੀ ਆਉਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਕਿਸਮਤ ਅਤੇ ਹਲਾਤ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੇ ਨੇ ਤਾਂ ਉਹ ਕੁਰਾਲੀ ਜਰੂਰ ਆਵੇਗਾ।
1947 ਵਿੱਚ ਕੁਰਾਲੀ ਵਿਖੇ ਲਗਿਆ ਸੀ ਮੁਸਲਿਮ ਕੈਂਪ ; ਫੰਡ ਦੌਰਾਨ ਕੁਰਾਲੀ ਦੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲ ਦਹਿਲਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਭਿਆਨਕ ਹਾਲਾਤ ਬਣੇ ਸਨ। ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਕੈਂਪ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਤਰਸਯੋਗ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰੋਪੜ ਅਤੇ ਖਰੜ ਸਬ – ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕੈਂਪ ਵਿਚ ਪਨਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਦੰਗੇ, ਅੱਗਜਨੀ, ਕਤਲ, ਬਲਾਤਕਾਰ ਅਤੇ ਲੁੱਟ ਖੋਹ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਮਾਰੂ ਦੰਗਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਣਗਿਣਤ ਹਿੰਦੂ, ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਸਿਰਫ ਮਾਰੇ ਨਹੀਂ ਗਏ ਸਗੋਂ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਖਸ਼ਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਫੋਜੀ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲੈ ਗਏ ਤਾਂ ਅੰਬਾਂ ਦੇ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਦਰਖਤਾਂ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ ਕਿਉਕਿ ਭੋਜਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਪੱਤੇ ਤੱਕ ਖਾ ਗਏ ਸਨ। ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਟਾਹਣੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕੁਰਾਲੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਹਕੀਮ ਕਾਬਲੇਗੌਰ : ਕਾਬਲੇਗੌਰ ਹੈ ਕਿ ਕੁਰਾਲੀ ਦੇ ਮਹਰੂਮ ਹਕੀਮ ਆਤਮਾ ਰਾਮ ਨੂੰ ਅਲੌਕਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਦਾਤ ਸੀ। ਸਿਰਫ ਪਿਸ਼ਾਬ ਦੀ ਬੋਤਲ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਕੇ ਉਹ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜ੍ਹਤ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਪਿੱਛਲੀ ਰਾਤ ਜੋ ਭੋਜਨ ਲਿਆ ਸੀ। ਹਕੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਯੂਰੋਸਕੋਪੀ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਪਰਖਣ ਲਈ ਇਕ ਘੁਮਿਆਰ ਨੇ ਅਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਨੂੰ ਗੱਧੇ ਦੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਇਆ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਬੋਤਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਇਆ। ਇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਕੀਮ ਨੇ ਘੁਮਿਆਰ ਨੂੰ ਝਿੜਕਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, “ਹੇ ਮੂਰਖ, ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਪਰਖ ਕਰਨ ਆਇਆ ਹੈ ? ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਲੈਕੇ ਘਰ ਜਾ, ਤੇਰੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਤੇਰਾ ਜਾਨਵਰ ਦੋਵੇਂ ਗਰਭਵਤੀ ਹਨ।” ਉਸ ਸਮੇਂ ਡਾਕਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਪਣੇ ਮੁੱਢਲੇ ਪੜਾਅ ਤੇ ਸੀ, ਕੋੜ੍ਹ ਦੇ ਮਰਿਜ਼ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨਾ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਕ ਚਮਤਕਾਰ ਸੀ। ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਤੋਂ ਲੋਕ ਹਕੀਮਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਕੁਰਾਲੀ ਆਉਂਦੇ ਸਨ।
ਸਾਧੂ – ਸਵਾਮੀ ; ਸਵਾਮੀ ਬਿਸ਼ਨ ਦਾਸ ਇਕ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸ਼ਤਰੀ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸਨ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਲਾਸਿਕ ਆਤਮ ਬੋਧਨੀ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਸਵਾਮੀ ਬਿਸ਼ਨ ਦਾਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਵਾਮੀ ਸ਼ੰਕਰ ਦਾਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਬਣੇ। ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਤਰ ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੁਆਰਾ ਸਵਾਮੀ ਸ਼ੰਕਰ ਦਾਸ ਨੇ ਯੋਗ ਅਤੇ ਘੋਰ ਜੰਤਰ ਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਸੰਪੂਰਨ ਕੀਤਾ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਮਨਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸੀ। ਨਦੀ ਪਾਰ ਵਾਲੇ ਸਵਾਮੀ ਜੀ ਦੇ ਡੇਰੇ ਦੀ ਅਜੋਕੀ ਤਸਵੀਰ, ਇਕ ਹੋਰ ਸੰਤ, ਸਵਾਮੀ ਸ਼ਿਵ ਸਰੂਪ ਆਤਮਾ, ਜੋ ਕਿ ਨਦੀ ਪਾਰ ਵਾਲੇ ਸਵਾਮੀ ਜੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਿਕਰ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੁਰਾਲੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਕ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਿਆਗ ਦਾ ਮਾਰਗ ਚੁਣਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਲਾਮਤ ਅਤੇ ਆਤਮ ਦਾ ਗਿਆਨ ਸਨਮਾਨ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਕੁਰਾਲੀ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਸਵਾਮੀ ਕਰੀਬ 50 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਰਲਾ ਤੋਂ ਕੁਰਾਲੀ ਆਏ ਸਨ।
ਜਯੋਤਿਸ਼ੀ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿਧ ; ਜਯੋਤਿਸ਼ੀ ਮੁਕੰਦ ਬਲੱਭ ਸ਼ਰਮਾ ਮੰਤਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਰਕਠੰਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਬੰਧਤ ਵੇਰਵਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵੇਰਵੇ ਸਨ। ਇਕ ਵਾਰ ਇਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨੇ ਅਪਣੇ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਇੰਨਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਦੀ ਗਣਨਾ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨੂੰ ਜਵਾਬ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਲੱਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇਕ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਕੁਰਾਲੀ ਦੀਆਂ ਵੇਸਵਾਵਾਂ ; ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅੰਬਾਲਾ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਅੰਬਾਲਾ ਅਤੇ ਰੋਪੜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਰਾਲੀ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਦੇ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਸੀ। ਕਾਂਸੋ ਇਕ ਸੁੰਦਰ ਔਰਤ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਿੱਖੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਸਨ। ਉਹ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ, ਹਰ ਰਾਤ ਅਤੇ ਇੰਨੇ ਸਾਰੇ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਸੰਸਕ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਸਦੇ ਘਰ ਨੂੰ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਤੰਗ ਗਲੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਦੌਰੇ ; 27 ਨਵੰਬਰ 1938 ਨੂੰ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ, ਡਾ ਸਤਿਆਪਾਲ, ਦੁਨੀ ਚੰਦ ਅੰਬਾਲਵੀ ਅਤੇ ਕੁਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ( ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਭਰਾ ) ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਰਾਲੀ ਆਏ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਛੱਡਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਥੇ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜੋਸ਼ੀਲਾ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਆਰ ਐੱਸ ਐੱਸ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖੀ ਗੁਰੂ ਗੋਲਣਲਕਰ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਖੜ੍ਹਕ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਕੁਰਾਲੀ ਦੀ ਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਗੋਲਣਲਕਰ ਨੇ ਅਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਡਿਸਕਲੇਮਰ : ਇਹ ਲੇਖ ਗੁਰੂ ਰਤਨ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ‘ਕੁਰਾਲੀ ਉਮਰਾਂ ਥੱਲੇ’ ਇਤਿਹਾਸ ਇਕ ਟੁਕੜਾ ‘ਤੇ 24 ਜੁਲਾਈ 1999 ‘ਚ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਕ ਆਰਟੀਕਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੈ।
ਲੇਖਕ : ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ ਭਾਮੀਆਂ
08146691343